unlock_the_sky

આંખના પલકારમાં એ સાંજ વીતી ગઈ મારા મનમાં ઘર કરેલી યાદ વીતી ગઈ દિવસમાં જે જોયા'તા શમણાં આજે હવે તે લાગે છે નમણાં એ જ પળમાં એ સમયની વાત વીતી ગઈ આંખના પલકારમાં એ સાંજ વીતી ગઈ વાદળોમાં એને હું જોતો એ સાંજે એની રાહ જોતો ત્યાં એક પળમાં વાદળોની ભાત વીતી ગઈ આંખના પલકારમાં એ સાંજ વીતી ગઈ સાથમાં હું રાહ ભટક્યો ચાલી ચાલી વગડે અટક્યો ઇશ્કની એ આંધીઓમાં જાત વીતી ગઈ આંખના પલકારમાં એ સાંજ વીતી ગઈ

પિચકારી પર્વ આજે હોળી છે તો આજે વાત પણ કરીએ કંઈક રંગોની, પિચકારીની. તમે સાંભળી હશે પેલી બનારાસની અને રાજસ્થાનની પ્રખ્યાત હોળી-ધુળેટીના તહેવાર વિશે; પણ ગુજરાતની બારમાસી હોળી(કે ધુળેટી) વિશે સાંભળ્યું છે ખરા? સાંભળ્યું નથી પણ એના નિશાન તમારા અચેતન મગજે અચૂક નોંધ્યા હશે(એટલા બધા નિશાન હોય છે કે નોંધ લીધા વગર રહેવાય નહિ). હું એકચ્યુઅલી જન્મ્યો ત્યારથી અમદાવાદમાં જ છું. જેમ મુંબઇ, દિલ્હી, બેંગ્લોરમાં તમને આખા ભારતના લોકો મળી રહે એમ અહીંયા ભારત નહિ તો બધા પ્રકારના ગુજરાતીઓ જરૂર મળી રહે. એમાંનો અમુક ચોક્કસ વર્ગ બારમાસી હોળી રમવામાં પાવરધો છે. એ વર્ગ છે–માવા ખાવા વાળા. દૂધનો માવો તો ભાઈ નસીબદારને મળે પણ આ વર્ગને જો તમે દૂધનો માવો આપો તોય એમનો માવો માંગશે. આ એ જ વર્ગ જેમને પિચકારીના આવિષ્કારકર્તા માનવામાં આવે છે. તેમણે વિકસાવેલી પિચકારી મારવાની રીતો ખરેખર અદભુત અને બેનમૂન છે(નમૂનાઓ જે કરે એને બેનમૂન કે'વાય). એ જ પદ્ધતિઓ અને વર્ષોના અવિરત સેવા કાર્યોના લીધે શહેરના મોટા ભાગના શોપિંગ કોમ્પ્લેક્સ અને અપાર્ટમેન્ટ્સના પગથિયાં, સુલભ શૌચાલયો અને શહેરના લગભગ બધા ખૂણાઓ એક રંગે રંગાઇ ગયેલા છે

રસ્તો એક શહેરમાંથી પસાર થાય છે. એક વિશાળ શહેર. ક્યાંક વૈભવી ઇમારતો મળે છે તો ક્યાંક ઝૂંપડપટ્ટીમાંથી. અહીંયા ગાઢ અંધારું છે પણ ત્યાં થોડે દૂર સ્ટ્રીટ લાઈટનો ઝાંખો પ્રકાશ પણ છે. કેટલાક ઘરો એ ઘરની બહાર લેમ્પ પણ ચાલુ રાખ્યા છે, કદાચ એમને હશે કે કોઈને રસ્તો જોવામાં મદદ મળી રહે. આટલા વર્ષો પછી રસ્તા તો બધા પાકા બની ગયેલા છે. ક્યાંક બગીચો પણ છે. દૂરથી તો સુંદર લાગ્યો પણ અંદર ક્યાંક ખાડા તો ક્યાંક કીચડ પણ છે. રાત્રે બધા ફૂલ પણ મુરઝાઈ ગયા છે. ક્યાંક જવા એક રસ્તો નક્કી હોવો તો જરૂરી છે પણ આટલા બધા રસ્તા જોઈને મૂંઝવણ થાય છે. આના બદલે કદાચ બીજા રસ્તે જાઉં પણ વચ્ચે ક્યાંક ભરાઈ જાઉં તો નીકળવાનો કોઈ ઉપાય મારી પાસે નથી. અને રસ્તો વચ્ચે અટકી જાય તો ફરી પાછી આટલી લાંબી મજલ કાપતા હું પાક્કો થાકી જઈશ. રસ્તામાં એક ટોર્ચ પડેલી મળી છે. અમુક અંતર સુધી હું હવે જોઈ શકું છું. સવાર પડે ત્યાં સુધી આમ જ એકલા આ રસ્તાઓ પર ચાલ્યા કરવાનું છે. હવે આગળ તો કાલનો સૂરજ જ કહેશે.

હું કાલના કિનારે ઉભો છું. સામે છે ભવિષ્યનો ઘૂઘવતો દરિયો અને પાછળ વીતી ગયેલો સમય. દરિયાની સપાટી જ હું જોઈ શકું છું. એના ગર્ભમાં કોઈ મોતી છે કે કોઈ ખજાનો છે કે પછી કોઈ ભયાનક જીવ મારી રાહ જોઇને બેઠો છે, એ મને નથી ખબર. એની ભરતી મને ડૂબકી લાગવા આતુર કરી રહી છે અને ઓટ કહે છે કે હજુ તું માણી લે આ સમયને. પણ ક્યારેક તો મારે આગળ વધવાનું છે. પાછળ રહેલી દુનિયા જોઈને કંઈક શીખ્યો તો જરૂર હોઈશ. ત્યાં પર્વત હતા ને ખીણ હતી, કાંટા હતા ને ફૂલ પણ હતા; લાગણીઓ ખુલ્લા વગડામાં રખડતી, ભટકતી હતી. પણ ભવિષ્ય વિશે કંઈ ખબર નથી. વિચલિત બની કાલના કિનારે ઉભો છું. કદાચ રાહ જોઈ રહ્યો છું કે કોઈ મોજું આવે અને મને એની સાથે ખેંચી જાય.

આખો દિવસ ચાલી ચાલીને થાક્યા બાદ હમણાં હું અહીંયા પહોંચ્યો છું. મારી સામે છે એક સુંદર કુદરતી દ્રશ્ય; ચિત્રમાં દોરીએ ને, બિલકુલ એવું જ–કુદરતનું ચિત્ર. સાંજ ઢળી ગઈ છે. પ્રકાશ જતા જતા ધરતીને અંધારું ઓઢાડી રહ્યો છે. એક તરફનું આકાશ કેસરી પ્રકાશે રંગાયું છે. મારી આગળ જ એક નાનકડી નદી ધીમા પ્રવાહે વહી રહી છે અને સામે ટેકરીઓની ટોચ પર હજુ થોડો પ્રકાશ છે. શિયાળાની શરૂઆતનો સમય છે એટલે વાતાવરણમાં ખુશનુમા ઠંડક છે. પંખીઓ ઘરે ફર્યા બાદ કલબલાટ કરી રહ્યા છે ને પાછળ ઝાડીઓમાંથી તમરાઓનો ગણગણાટ સંભળાય છે. ત્યાં દૂર ટેકરીની તળેટીમાં કોઈ નાનકડા ઘરમાં ફાનસનો પ્રકાશ દેખાય છે અને બહાર એક તાપણું બળે છે; ના, કદાચ એ ચૂલો છે. મારી સામે કદાચ ઉગમણી દિશા છે ને ત્યાં બે ટેકરીઓ વચ્ચેથી ચંદ્ર આકાશે ચડ્યો છે. આજે પૂનમ તો નથી પણ ચંદ્ર તો પૂનમ જેવો જ ખીલ્યો છે. આકાશમાં ક્યાંક ક્યાંક તારલા પણ ફૂટી નીકળ્યા છે. આ નજરાને હું જોઈ જ રહ્યો છું. હું આંખો બંધ કરી લઉં છું. નદીનું નૃત્ય મને સંભળાઈ રહ્યું છે. પંખીઓનું સંગીત મને સંભળાઈ રહ્યું છે. બંધ આંખે પણ હું એ ચંદ્રમાને અનુભવી રહ્યો છું. આ ગુલાબી ઠંડીમાં પેલું તાપણું મને હૂંફાળું કરી

ઉઠી ગયો છું. હમણાં એક્ઝામ્સ ચાલે છે એટલે જરા વહેલો ઉઠી જાઉં છું. શિયાળો શરૂ થઈ ગયો છે. આમ તો હું રાત્રે રૂમની બારીઓ ખુલ્લી રાખીને જ સુઈ જાઉં પણ રાત્રે દાદા કે બા આવીને બંધ કરી જાય; ચિંતા હોય ને પૌત્ર ની. બારીમાંથી ભળભાંખળું થયું છે એનો ખ્યાલ આપતો પ્રકાશ આવી રહ્યો છે. વહેલા ઉઠવાથી આમ શરીર તાજગીવાળું હોય છે. બાલ્કનીનો દરવાજો ખોલતાં જ સવારની ઠંડીને લઈને પવન મારા સોંસરવો નીકળી ગયો. કઠેડો પણ એકદમ ઠંડો થઈ ગયો છે જાણે ચંદ્રએ બધી શીતળતા અહિયાં જ ઠાલવી દીધી. અમારું ઘર મુખ્ય શહેરથી ચાર-પાંચ કિલોમીટર દૂર છે અને કદાચ એટલે જ અહીંયા આ સવારની શાંતિ માણી શકાય એવી છે. લગભગ પોણો કિલોમીટર દૂર હાઇવે પર પસાર થઈ રહેલા વાહનોનો પણ અવાજ હું સાંભળી શકું છું. પક્ષીઓ તો બધા ઉથી ગયા છે. બગીચામાં ચકલી, ના ચકલીઓ, ચારથી પાંચ પ્રકારની ભેગી થઈ છે. આજે તો પોપટ પણ આવ્યા છે. વાતાવરણમાં થોડું ધુમ્મસ છે. કારના કાચ પર ઝાકળ જામી ગયેલું હું જોઈ શકું છું. કેસરી આકાશમાં પંખીડા પોતાનું ચણ શોધવા નીકળી પડ્યા છે. કેવી મજા આવતી હશે નઈ. હું એમને અહીંયાંથી જોઈને હરખાઉં છું ને એતો આખી દુનિયા જોઈ શકે છે. દૂર પેલા ફ્લેટ પાછળ કદાચ સૂર્ય ઉ